Nicień płucny u kotów (Aelurostrongylus abstrusus)

Aelurostrongylus abstrusus jest pasożytem płucnym kota domowego, a także innych kotowatych (ryś, tygrys syberyjski, gepard, jaguar, puma).

W Europie nicienia stwierdza się u kotów głównie na południu kontynentu. W ostatnich latach obserwuje się coraz więcej przypadków: we Włoszech (prewalencja 20%), w Albanii (50%), w Niemczech (6,6%), Rumunii (14%) i na Węgrzech.

W Polsce pierwszy przypadek inwazji u kota opisano w 2005 roku. Larwy A. abstrusus stwierdzono w próbkach kału rysi z Białowieskiego Parku Narodowego. Niedawno stwierdzono występowanie larw A. abstrusus u ślimaków nagich (Arion lusitanicus, ślinik luzytański) jako żywicieli pośrednich oraz larwy u myszy polnej (Apodemus agrarius) jako żywiciela paratenicznego.

Dorosłe osobniki A. abstrusus (samice 10-14 mm długości, samce 6-7 mm) bytują u kota w oskrzelikach i pęcherzykach płucnych. 4-6 tygodni po zarażeniu (okres prepatentny 35-63 dni) samica składa jaja, z których wylęgają się larwy (370-400μm długości) zaopatrzone w esowato wygięty ogonek (cecha charakterystyczna). Larwy wędrują do krtani, po odkrztuszeniu, przełknięciu i przejściu przez przewód pokarmowy wydalane są z kałem. Larwy są następnie zjadane przez żywicieli pośrednich (ślimaki lądowe – skorupkowe lub nagie). W rozprzestrzenianiu się pasożyta istotną rolę pełnią żywiciele parateniczni (myszy, szczury, żaby, jaszczurki, węże, drobne ptaki i ich pisklęta) zjadający zainfekowane ślimaki.

Cykl rozwojowy


Cysty zawierające larwy L3 A. abstrusus. Cysty wyizolowane z powierzchni jelita ślimaka.


Larwa Aelurostrongylus abstrususze ślimaka nagiego Arion lusitanicus

Kot zaraża się zjadając żywiciela pośredniego lub częściej paratenicznego, w którym larwy pozostają inwazyjne przez długi czas.

Psy nie są podatne na zarażenie, w ich organizmie larwy L3 A. abstrusus otarbiają się w otrzewnej, nie podlegają dalszym przeobrażeniom.

Objawy kliniczne mogą być różne, od postaci bezobjawowej do ciężkich zaburzeń oddechowych. W przypadku inwazji o znacznym nasileniu (przy obniżonej odporności) u zwierzęcia może występować przewlekły kaszel (suchy), kichanie, bezdech, duszność (oddychanie z otwartą jamą ustną), wypływ z oczu i nosa, apatia, brak łaknienia i wychudzenie. Często rozwija się odoskrzelowe zapalenie płuc.

W pojedynczych przypadkach może dojść do nagłej śmierci kota w wyniku zaczopowania dolnych dróg oddechowych przez pasożyty.

Rozpoznanie możliwe jest w okresie patentnym (2-3 miesiące po zarażeniu), gdy samice produkują jaja i pojawiają się larwy wyksztuszane ze śluzem z płuc lub połykane i wydalane z kałem. Podstawową metodą diagnostyczną jest stwierdzenie larw w kale (metoda Baermanna). W badanej próbce poszukuje się larw L1 z charakterystycznym ogonkiem. Larwy można stwierdzić w wykrztuszonym śluzie lub pobranym przy okazji bronchoskopii.